Sergej Loznitsa maakte een documentaire film over de Blokkade van Leningrad. Hij staat op youtube in 7 delen. De rauwe realiteit van een bezette stad, zonder muziek, zonder woorden.
Start hier: http://www.youtube.com/watch?v=y4RdjV28qYY of typ Blokada Leningrada.
In mijn roman BLOEDGETUIGEN, waaraan ik momenteel werk, confronteer ik 3 personages met de lezer: de bezetter, de verdediger en het slachtoffer. Ik probeer voor elk personage sympathie te voelen, of noem het empathie, zoals een acteur dit doet als hij een rol moet spelen. Mijn grootste sympathie gaat op dit moment uit naar het slachtoffer, een vrouw in het bezette Leningrad, die alle mogelijke ellende meemaakt. Als je denkt: dit is het ergste, erger kan het niet, is het eigenlijk pas begonnen.

Sint-Petersburg, vlak na de oorlog.
Maar het is tegelijk volop negentiende-eeuws, verwoest.
En het is hedendaags.
Ik schrijf een hoofdstuk over de zogenaamde blokkade van Leningrad, de 900 dagen durende bezetting door het leger van Hitler. Alles gezien vanuit het perspectief van deze gemeenschappelijke woning, waarin op een bepaald moment vijftig mensen woonden.

Schrijvend bevind ik me in deze ruimte en in de tijd die duidelijk door het beeld gesuggereerd wordt.

Studiemateriaal voor "Bloedgetuigen"

-Een schrijver in oorlog, door Vasili Grossman
-Ivans oorlog, door Catherine Merridale
-Het hof van de rode tsaar, door Simon Montefiore
-Fotoboeken, gevonden op de boekenmarkt op het Spui in Amsterdam, over het Oostfront

Het werk van Dmitri Sjostakovitsj neemt me helemaal in beslag. Het vertelt hetzelfde verhaal als wat ik wil zeggen in "Bloedgetuigen", zowel de bijna naieve filmtracks als het serieuze werk. Sjostakovitsj raakt me diep in mijn ziel, hij raakt mijn boek diep in zijn ziel.

Ivans oorlog

Catherine Merridale, Britse academica, schreef Ivan's War (Ivans oorlog) over het Rode Leger tijdens WOII. Ik lees het boek met ontzetting: de informatie die zij heeft verzameld slaat me met verstomming. Zij heeft ruim 200 veteranen geinterviewd. Alles is gebaseerd op nauwkeurig onderzoek. Sommige bronnen werden pas lang na de val van de Sovjet-Unie vrijgegeven. Een aanrader voor wie wil weten wat er zich binnen het Rode Leger heeft afgespeeld. Veel van mijn vermoedens worden bewaarheid; het Rode Leger was een complete rotzooi, en een mensenleven speelde geen enkele rol, zelfs niet in de eigen gelederen. Ik verneem dat Jessica Gorter een documentaire film aan het maken is over de Blokkade van Leningrad (zij maakte eerder de schitterende film 'Piter') en dat zij tot dezelfde conclusies komt. Ik praatte met haar tijdens mijn verblijf in Petersburg. Ik vind vergelijkbare getuigenissen op Ruslandverafennabij, een weblog van tolk/vertaler Egbert Hartman. In mijn boek 'Bloedgetuigen', dat ik nu aan het schrijven ben, speelt de situatie van het Rode Leger (naast die van het Duitse leger, met name van de Vlamingen die in het Vlaams Legioen vochten) een sleutelrol. Hoe meer ik me verdiep in de Tweede Wereldoorlog, hoe meer verrassende feiten ik ontdek. Er zijn nog steeds erg veel zaken die verstopt zitten achter vals heroisme en taboes.

Zoals de artsen die aan kinderen een bitter

drankje met alsem geven, vooraf de bekerrand

bestrijken met een zoete laag van gele honing,

zo ga ik ook tewerk. Daar deze leerstof meestal

weerzin veroorzaakt als zij niet bewerkt is.

(Titus Lucretius Carus, 'De natuur van de dingen' 1, 936-43)