Ik moet huiverend denken aan de miljoenen gedachten die door iemands hoofd gaan nadat hij is opgesloten in een cel en niet weet voor hoe lang en wat er verder zal gebeuren. Tegelijk aan een vrouw die op het punt staat haar kind te verwijderen, het ook daadwerkelijk doet en daarna terugdenkt aan wat er had kunnen gebeuren als ze iets anders had beslist. En aan de vrouw die jarenlang voor haar zieke echtgenoot heeft gezorgd, tot het bittere einde, en herhaaldelijk gesmeekt heeft dat het afgelopen moest zijn, en die opeens geconfronteerd wordt met de afgrondelijke eenzaamheid die zijn dood achterlaat, waardoor ze terugverlangt naar de lastige tijd toen ze hem verzorgde en ze geen eigen leven had.

Je kunt je niet voorstellen hoe het is, nooit. Je doet het wel, je hebt miljoenen gedachten, maar je weet niet hoe het echt is voordat het zo ver is.

Een schrijver doet het absoluut onmogelijke. Hij probeert zich in te leven.

Aan de andere kant denk ik dat juist literatuur in staat is om dit te doen.

 

Een personage doemt op en zegt, zich verslikkend in zijn lach: stel je voor dat er een virus komt, dat de hele wereld bedreigt, het past in een koffielepeltje, maar de mensheid, de hele planeet wordt erdoor bedreigd. Je lacht je kapot.

 

Paul Auster schrijft intellectualistische stationsromans. Linguïstische diepgravende nonsens. Een klassieke vorm van postmoderniteit. Het onechte kind van Kafka en Lynch, die vechten om het vaderschap, terwijl Borges grinnikend toekijkt.

 

Je leeft grotendeels in een parallelle wereld. Het nieuws stroomt binnen, de boodschappen moeten worden gedaan. Je deelt in de verontwaardiging over de ellende en je zingt mee op verjaardagsfeestjes. Maar toch zit je met het grootste deel van je wezen op een andere planeet, de planeet van je boek, bevolkt door personages uit je boek, over je oren geëngageerd in de rampen en de verliefdheden die je personages overkomen. Escapisme van de ergste soort, maar escapisme dat je tegelijk een bepaalde helderziendheid geeft, tenminste als het schrijfproces een beetje wil lukken, een kristallen-bolvisie die de gebeurtenissen die écht om je heen gebeuren beter proportioneren, scherper aftekenen, dompelen in wijsheid.  

Een boek is een ding dat je moet kunnen openslaan op een willekeurige pagina om er iets terug te vinden dat van het grootste belang is voor je leven, omdat het er iets aan toevoegt, iets verklaart of juist raadselachtiger maakt, omdat het verontrust of troost… Niet omdat het je zegt wat je al wist. En in een taal… een taal met vleugels.