Zie ook: www.johandeboose.eu

zondag 14 november 2021

 

SLAVISCHE LUCHT (WAT IS EEN SLAVISCHE ZIEL?)

 

Ik moet af en toe Slavische lucht inademen. Omdat ik als jongeman mijn rijpingsproces heb meegemaakt – breed genomen van mijn achttiende tot mijn achtentwintigste – tussen Slaven, voornamelijk Polen, Russen en Joegoslaven. Dat was in het laatste decennium van de Koude Oorlog, tussen 1980 en 1990. Mijn Russische ervaring was heftig, omdat mijn hele wereldbeeld op zijn kop werd gezet. Mijn Poolse jaren waren emotioneel, omdat ik toen een soort grootvader heb gevonden, die mijn verdere leven zou bepalen. Joegoslavië – of liever: ex-Joegoslavië – is het warmste en tegelijk explosiefste deel van de Slavische wereld. Daar kwamen de heftigheid en de emotionaliteit samen, maar onder een zuidelijke lucht, waarin ik me thuis voelde, veel meer dan in het noorden. Het noorden was de streek van mijn moedertaal en mijn vaderland, niet het huis van mijn ziel. Mijn vader heeft ooit ontdekt dat onze familie afkomstig was uit twee streken: het grensgebied van de Slavische volkeren en het zuiden van Europa. Die dualiteit zit in me, met het zwaartepunt in Zuidoost-Europa. Ik ben een Zuidoost-Europeaan in het diepst van mijn gedachten. Ik ben er bang voor en ik houd ervan. Niet te verklaren, passie, overgave, het gevoel dat je thuiskomt, de plek waar alles mogelijk is, misschien niet in de eerstkomende vijfhonderd jaar, maar ongetwijfeld daarna. De plek ook waar het geloof in geesten zo groot is dat ik – hoewel ik agnost ben – er vast van overtuigd ben dat ik het zelf zal meemaken.

  Maar wat is dat, een Zuidoost-Europese ziel? Natuurlijk weet ik dat die ziel een geconstrueerde identiteit is, maar wat is een identiteit anders? Een grote, chaotische puzzel. Een kromme boom met grillige takken, waarvan sommige ondersteund door krukken. Een lappendeken, waarin zowel zijde als jute zitten, veel jute, stukjes leer, flarden huid, zelfs natgeregend papier. De Zuidoost-Europese ziel is verscheurdheid, helaas ook letterlijk, en dus verwonding. Zij is een kruispunt van grote wegen, met wegwijzers naar ambitieuze verten, maar helaas ook met gedenktekens van vele slachtoffers. Zij is heel oud, en tegelijk wordt zij iedere dag opnieuw geboren. Zij is gebonden aan het takkenstelsel van het verleden en komt daar, ook al zou ze dat willen, niet van los. Zij spreekt een taal, die geënt is op één eeuwenoude stam, en die zich verspreidt in prachtige twijgen.

dinsdag 27 april 2021

 

Roman: je construeert een realiteit die nooit zal bestaan. Je reconstrueert een realiteit die niet heeft bestaan. En toch klopt het, toch is die realiteit er, achter de hekken van de woorden.

maandag 1 maart 2021

 

György Konrad in ‘De oorlog in Joegoslavië’, eerste zin (daarover gaat m’n boek):

‘De Europese eenwording is zonder twijfel een kind van de Verlichting, maar we hebben inmiddels ondervonden dat het proces zich ook in omgekeerde richting kan afspelen, gevoed door een middelpuntvliedende of zelfs ontmantelde romantiek. Op de Balkan zien we die romantiek in actie, als ideologie van de homogene nationale staat.’

Tweede zin:

‘De opstelling van het Westen is daarbij van een onthutsende tegenstrijdigheid. Terwijl het zichzelf voortdurend wil verenigen, heeft het op de Balkan consequent desintegratieve tendensen gesteund.’

zondag 14 februari 2021

 

Tijdens de afwerking van Dondersteen, nu precies 1 jaar geleden, heb ik iets ervaren wat ik helemaal nog niet kende: al schrijvend vanuit een globaal, degelijk plan iets intuïtief opbouwen, stap voor stap, de ene bladzij bracht de andere voort, ik maakte en corrigeerde voortdurend schemaatjes, en ik had een doel: ik wilde ergens naartoe, en ik heb eigenlijk pas op het laatste moment beslist dat ik het doel niet zou bereiken.

Zo wil ik ook Wijnruit schrijven.

woensdag 3 februari 2021

 

Ik zit een reis te plannen!

Van Rijeka naar Srebrenica, via Banja Luka, Mostar, Konjic en Sarajevo. Daarna via Belgrado naar Vukovar, of meteen naar Kroatië, door Bosnië. Ongeveer 3000 km? En op elke stopplaats praten met mensen. 

Research.

Corona maakt het voorlopig onmogelijk...

maandag 1 februari 2021

 

Je slaapt in en wordt wakker in een andere wereld, waar je niemand kent. Je hoort gesprekken die je niet begrijpt. Alles wat je ziet en hoort maakt je nieuwsgierig. Je wilt er meer van weten, zo veel mogelijk.

 

Zo moet het begin van m’n boek zijn. Voor de lezer. Ik, verteller, weet al alles. Stap voor stap komt de lezer er ook achter.

zaterdag 30 januari 2021

 

Ik moet huiverend denken aan de miljoenen gedachten die door iemands hoofd gaan nadat hij is opgesloten in een cel en niet weet voor hoe lang en wat er verder zal gebeuren. Tegelijk aan een vrouw die op het punt staat haar kind te verwijderen, het ook daadwerkelijk doet en daarna terugdenkt aan wat er had kunnen gebeuren als ze iets anders had beslist. En aan de vrouw die jarenlang voor haar zieke echtgenoot heeft gezorgd, tot het bittere einde, en herhaaldelijk gesmeekt heeft dat het afgelopen moest zijn, en die opeens geconfronteerd wordt met de afgrondelijke eenzaamheid die zijn dood achterlaat, waardoor ze terugverlangt naar de lastige tijd toen ze hem verzorgde en ze geen eigen leven had.

Je kunt je niet voorstellen hoe het is, nooit. Je doet het wel, je hebt miljoenen gedachten, maar je weet niet hoe het echt is voordat het zo ver is.

Een schrijver doet het absoluut onmogelijke. Hij probeert zich in te leven.

Aan de andere kant denk ik dat juist literatuur in staat is om dit te doen.

donderdag 14 januari 2021

 

Een personage doemt op en zegt, zich verslikkend in zijn lach: stel je voor dat er een virus komt, dat de hele wereld bedreigt, het past in een koffielepeltje, maar de mensheid, de hele planeet wordt erdoor bedreigd. Je lacht je kapot.

woensdag 13 januari 2021

 

Paul Auster schrijft intellectualistische stationsromans. Linguïstische diepgravende nonsens. Een klassieke vorm van postmoderniteit. Het onechte kind van Kafka en Lynch, die vechten om het vaderschap, terwijl Borges grinnikend toekijkt.

dinsdag 12 januari 2021

 

Je leeft grotendeels in een parallelle wereld. Het nieuws stroomt binnen, de boodschappen moeten worden gedaan. Je deelt in de verontwaardiging over de ellende en je zingt mee op verjaardagsfeestjes. Maar toch zit je met het grootste deel van je wezen op een andere planeet, de planeet van je boek, bevolkt door personages uit je boek, over je oren geëngageerd in de rampen en de verliefdheden die je personages overkomen. Escapisme van de ergste soort, maar escapisme dat je tegelijk een bepaalde helderziendheid geeft, tenminste als het schrijfproces een beetje wil lukken, een kristallen-bolvisie die de gebeurtenissen die écht om je heen gebeuren beter proportioneren, scherper aftekenen, dompelen in wijsheid.  

maandag 11 januari 2021

Een boek is een ding dat je moet kunnen openslaan op een willekeurige pagina om er iets terug te vinden dat van het grootste belang is voor je leven, omdat het er iets aan toevoegt, iets verklaart of juist raadselachtiger maakt, omdat het verontrust of troost… Niet omdat het je zegt wat je al wist. En in een taal… een taal met vleugels.

Blogarchief

Over mij

Mijn foto
Belgium
auteur van fictie, non-fictie, poëzie en toneel. Recentste publicaties: -De historische roman BLOEDGETUIGEN (de Bezige Bij), inmiddels aan een 3de druk toe, genomineerd voor de Gouden Boekenuil en bekroond met de Cutting Edge Award en de Halewijnprijs. -Gaius (1ste deel van trilogie Het Vloekhout) (De Bezige Bij) -Jevgeni (2de deel van trilogie Het Vloekhout) (De Bezige Bij) -Oktober (liefdesroman ten tijde van de Russische Revolutie) (Lannoo) -Het vloekhout, roman (De Bezige Bij) -Dondersteen (De Bezige Bij) -MOMENTEEL bezig aan "Joegoslavië, een geschiedenis" (publicatie in 2025 bij De Bezige Bij)