'Ik dacht aan de verschrikkelijke nutteloosheid van lijden. Liefde laat iets achter: de volgende generaties die ter wereld komen, het voortbestaan van de mensheid. Maar lijden? Zo’n groot deel van wat de mens ervaart, het pijnlijkste en moeilijkste deel, gaat voorbij zonder dat er een spoor achterblijft. Als je de energie van het lijden, die hier door miljoenen mensen is geofferd, verzamelde en in creatieve kracht omzette, kon je van onze planeet een bloeiende tuin maken. En wat is hier overgebleven? Verroeste scheepsrompen, wegrottende wachttorentjes, diepe kuilen waaruit ooit erts werd opgedolven. Trieste, dode leegte. Nergens een mens, want de afgemartelde colonnes zijn al voorbij, verdwenen in de eeuwige, koude mist.'
Ryszard Kapuscinski
een van de motto's van mijn roman 'Bloedgetuigen'