Catastrofisme

Op een toneel dat ijzige kou suggereert, verschijnen drie naakte figuren. Ze bewegen zich in een bevroren, agnostische wereld: de ijstijd lang na de laatste opwarming van de aarde, de ultieme fase van de aardglobe, daarna dooft de zon en zal het weer miljoenen millennia duren voor een amfibie hersens krijgt en stelsels groeien onder een andere brandende ster. Op het toneel staan de laatste mensen. Of de eerste. Ze houden zich bezig met charade, een kinderlijk spel waarbij iemand iets uitbeeldt en een ander moet raden wie of wat het is. Lompen en doden staan op en spreken voor een lege wereld. Ik word op tijd wakker, en een van Szymborska’s recentste gedichten (‘De afschuwelijke droom van een dichter’) schiet door mijn hoofd: ‘Geef toe, dat niets ergers / een dichter kan overkomen. / Waarna er niets beters op zit / dan snel wakker te worden.’ Waarom, goede mevrouw Szymborska, komt zo’n droom dan telkens terug? Sommige mensen behouden de hang naar catastrofisme uit hun jeugd, ook als ze zichtbaar en onherroepelijk ouder worden. De ruïne van het paradijs is aantrekkelijker dan het paradijs. Flaubert: Le bonheur se raconte mal.