Bericht uit Istanbul

Istanbul, parel aan de Gastvrije of Zwarte Zee, verrijst op de oever van de Bosporus. Mijn kale gids is de poëzieminnende Seltsjoek, zijn chauffeur heet Ali Baba (echt waar!). De geuren van de hitte, van visserssloepen, van schoenen voor de deur van een moskee, de fallische minaretten, de eindeloze koepels, rennende kinderen in de Blauwe Moskee, hoe de Aya Sofia meer een tempel is dan iets anders, de weerspiegelingen van de lampjes in het water van de cisternen, een ingepakte vrouw, die alleen haar ogen vrij houdt, haar erotische blik. Iemand drukt me de hand op de hoogste heuvel, waar vuurwerk ter ere van Ata Turk wordt afgestoken, en heet me welkom. Hij vertegenwoordigt een volk dat nooit zijn kop in het zand hoefde te steken, nooit het onderspit moest delven. Ik drink appelthee en raki. Ik ontmoet de schaduw van Agatha Christie in het galmende restaurant van de Orient Express.
Seltsjoeks grootmoeder droeg een boerka, zijn moeder droeg een hoofddoek, zijn zus draagt een minirok. In het buitenland, vertelt Seltsjoek, zijn de moslima’s geneigd om zich meer te profileren. Hier speelt het profileren geen rol, al zijn er natuurlijk wijken waar er meer sluiers te zien zijn dan gezichten.
De genius loci is hier meer dan elders aanwezig. Alle lijnen van de geschiedenis, die mijn gedachten kunnen vatten, kruisen elkaar hier. Drie werelden vallen samen: het heilige heidendom van de antieken, de rabiate revolutie van het christendom, de heerszucht van de islam. In deze moderniteit, waarin de coëxistentie van verschillende, voormalige aartsvijandige culturen tegelijkertijd de grootste evidentie én het grootste probleem is geworden, bewijst een stad als Istanbul dat alles mogelijk is.